Cây hương ngoài trời chính là nơi thờ tiền chủ là chủ đầu tiên của ngôi nhà. Theo quan niệm dân gian của người xưa ngôi nhà luôn có sự thay đổi theo thời gian nhưng ở tại cõi âm thì người tiền chủ vẫn luôn nhớ về ngôi nhà xưa nay của họ. Chính vì thế các chủ ở sau không muốn bị vong hồn của người tiền chủ quấy rồi thì nên lập một bàn thờ ngoài trời để thờ tiền chủ cho riêng gia đình mình. Bàn thờ của tiền chủ chính là một cây hương ở ngoài sân. Người ta thường cúng tiền chủ vào những ngày rằm, mồng một, lễ tết hoặc khi trong nhà gặp chuyện không may để xin cầu sự bình an cho mọi người trong gia đình.
Cách đặt cây hương ngoài trời để thờ
Đặt cây hương ngoài trời để thờ cúng thì việc mình xin mới thông với thiên. Ở trong nhà bị vướng mái không thông thiên được cho nên làm cây hương ngoài trời rồi ra ngửa mặt lên trời khấn vái. Một số người phản bác rằng đã là trời thì không cần thông thiên cũng có thể thấu tuy nhiên nếu quan niệm như vậy thì không cần phải có bất cứ một hình thức thờ cúng nào nữa kể cả bát hương. Bàn thờ ngoài trời chính là một cây hương ở ngoài sân vườn hoặc ban công. Cây hương có một trụ cao khoảng 80 cm trở lên phía trên của trụ được làm rộng ra như một mặt bàn thờ, có thành ở đằng sau và hai bên. Ở bên trên bàn thờ có đặt một bát hương lọ hoa hoặc mâm bồng và không ghi tên bài vị mà có thể làm hình rồng chầu nguyệt.
Cây hương có ý nghĩa gì?
Về ý nghĩa triết học và tâm linh thì cây hương chính là sự kết nối giữa trời và đất, giữa âm và dương. Nó được trồng thẳng đứng để kết nối một phương pháp tượng trưng. Cây hương được quan niệm với ý nghĩa thuần tuý chính là một trụ đá trên sở hữu lư hương để du quý khách khắp nơi mang thể tới thắp hương. Cột trụ đá đó chính là một biểu trưng từ trục vũ trụ được xem là cột nối giữa trời với đất, giữa cõi âm và cõi dương và cao hơn chính là ý nghĩa nhân văn đồ thờ với tính truyền thống của dân tộc Việt. Theo nghiên cứu trong đời sống linh tính của người Việt thì cây hương có thể giúp truyền tải thông điệp thiêng liêng giữa các thế giới, giữa chốn âm dương và giữa con người thần linh hay ma quỷ.
Từ xa xưa người Việt đã sử dụng cây hương trong văn hóa thờ cúng
Cây hương chính là một trong những vật phẩm thờ cùng thường được đặt không tính trời như bàn thờ thiên địa với ước mong mưa thuận gió hòa, gia đình yên ấm và toàn bộ người mạnh khỏe. Trong xa xưa người Việt đã sử dụng cây hương trong văn hóa thờ cúng và cho tới ngày nay một số cây hương cổ đã được điêu khắc chạm trổ cầu kỳ và trở thành tượng trưng quý trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam. Hiện nay, cây hương vẫn giữ nguyên về ý nghĩa được đặt ngoài trời được xếp đặt bên trên với bát hương, lọ hoa, mâm bồng để gia chủ cùng bạn thắp hương. Tại các hệ thống chế tác đá mỹ nghệ, cây hương là một trong những sản phẩm được phổ biến người quan tâm và đặt mua. Hầu hết những mẫu cây hương hiện nay được gồm với cột trụ và mâm thờ như những cây hương cổ ngày xưa. Tuy nhiên đã có một số thay đổi về hình dáng, hoa văn và họa tiết chạm trổ trên thân cây hương và mâm thờ sở hữu phần tinh xảo, cầu kỳ hơn so với những cây hương cổ được tìm thấy. Họa tiết chạm trổ được sử dụng rộng rãi hiện giờ trên cây hương chính là những đề tài về linh vật, những biểu tượng với ý nghĩa thiêng liêng và hoa cỏ cách điệu.
Văn khấn cây hương ngoài trời
Xin kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ và chư vị Tôn thần
Tín chủ chúng con đây là …………………………….Tuổi………………….
Hiện cư ngụ tại…………………………………………………………………
Hôm nay được biết là ngày………. tháng…………năm…………………
Tín chủ con xin thành tâm sắm lễ gồm hương hoa trà quả và đốt nén tâm hương dâng lên trước án thành tâm kính mời: Đức Hoàng thiên hậu Thổ cùng Chư vị Tôn Thần. Tiền Chủ thương xót tín chủ giáng lâm trước án và chứng giám lòng thành mà thụ hưởng lễ vật và phù trì tín chủ chúng con được toàn gia an ninh khang thái, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạc tâm thành trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Phục duy cẩn cáo!
Bên cạnh bàn thờ Tổ tiên và Thần linh trong nhà thì việc đặt cây hương đá ngoài trời trong tín ngưỡng của người Việt được xem là sự kết nối giữa trời và đất. Với thiết kế hai tầng khác biệt, được nối với nhau bởi một cột thẳng đứng chính là để thể hiện ý nghĩa này. Tùy nơi, tùy phong tục và tùy tâm của mỗi gia chủ mà cây hương có thể được bố trí để thờ các vị thần, phật khác nhau. Cây hương đặt ở sân chùa thì để thờ Phật còn cây hương đặt tại gia có thể thờ Thổ địa cai quản khu đất hoặc thờ thánh Mẫu thượng thiên.